Kurban ve Hac: Şartlar, Zamanlar ve Özel Hükümler

Kurban, erginlik çağını geçmiş ve dinen zengin sayılan Müslümanlar için, Kurban Bayramı üç gün içinde yerine getirilmesi vaciptir. Zekât nisabına ulaşanlar için kurban kesmek de farzdır; ancak bu farz, paranın üzerinden bir yıl geçmesini gerektirmez. Zaruri ihtiyaçtan fazlası olan mallar nisaba dahil edilir. Hac mevsiminde hac ve umre ibadetlerini birleştirenler, temettu veya kıran haccına niyet edenler için de kurban kesmek gereklidir. Bu kurban çoğu durumda “hedy” olarak adlandırılır; çünkü hacın bazı gereklilikleriyle bağlantılıdır. Hacda kurban ne zaman kesilir, nasıl kesilir ve hangi günlere denk gelir?

Kurban ve Hac: Şartlar, Zamanlar ve Özel Hükümler

Hanefî mezhebine göre kurban, Bayram’ın ilk üç gününde kesilmelidir; bu süre öncesinde kesilmesi uygun değildir. Geçici olarak sonraya bırakılırsa, Ebû Hanîfe’ye göre ayrıca bir koyun veya keçi cezası gerekir. Buna karşı Muhammed ve Ebû Yûsuf’un görüşüne göre geciktirme cezaya yol açmaz. Şâfiî mezhebi ise temettu kurbanını umreyi tamamladıktan sonra hac için ihrama girmeden önce kesmeyi önerir; böyle bir kesimin nihai vakti yoktur, bayram günlerinde kesilmesi ise erkek ve kadınlar için daha faziletlidir.

Nâfile olarak kesilen kurbanlar içinde Hanefîler için Bayram günlerinde kesilmesi tercih edilse de, bayram dışında da yapılabilir. Adak, mendup ve ceza kurbanları ise ibadet sebebine göre bayram günlerinde veya diğer günlerde kesilebilir. Şâfiîler’e göre ceza kurbanı hem bayram günlerinde hem de sonrasında kesilebilirken, adak ve mendup kurbanları sadece bayram günlerinde kesilir. Fevat kurbanı konusunda ise kaza edilen hacın hangi yılda yapılacağına göre hüküm değişir; fevat edilirse bir sonraki yıl hac edilip kurban kesilir. Hanefîlere göre fevat için ayrıca kurban gerekmez.

İhsar—ihraam sonrası engeller nedeniyle tavaf veya Arafat vakfesini yapamayanlar, ihsar hediyesi olarak bu yıl içinde kurban kesebilirler. Ancak ihsar hediyesi için kesim zamanı farklılık gösterebilir: bazı kaynaklara göre bayramın ilk üç gününde; bazılarında ise bayramdan önce kesilmesi de mümkündür. Hac meclusindeki kurbanlar, Harem bölgesinde kesilmesi gerektiğini belirten mezhepler de bulunur.

Hac kimlere farzdır? Hac, akıl sağlığı yerinde olan, buluğa ermiş ve yol, sağlık ile servet açısından haccı yerine getirme imkanı bulunan Müslümanlar için farzdır. Bu şartları taşıyanlar için imkan doğar doğmaz geciktirmeksizin haccı yerine getirmek esastır. Ancak müracaat anında kura ile ismi çıkmayanlar veya yaşlılık/hastalık nedeniyle hac edemeyenler zorunlu değildir; borç veya sağlık sorunu durumunda haccı yerine getirme yükümlülüğü düşebilir.

Yorum yapın